1.Əşyanın sinonim adlarından heç birinə uyğun olmayan variant hansıdır?

2.Uyğunluğu müəyyənləşdirin:

(D – doğru, Y – yanlış)

3.Məntiqi sıranı tamamlaya bilən sözün leksik mənası hansı variantda göstərilmişdir?

dülgər, zərgər, … , misgər, əsgər

Şeirlər sadəcə qəm, məhrumiyyət, bədbəxtlikdən bəhs etməməlidir, … ?

4.Bu cümlə aşağıdakılardan hansı ilə davam etdirilə bilməz? 

5.Funksiyasına görə fərqli şəkilçini ayrıca söz kimi düşünsək, həmin söz verilmiş izahlardan hansına uyğun gələr?

1. Onlar tələsmədən addımlayırdılar.

2. Çalışqan şagirdlər uğur qazanır.

3. Dostunun sözləri sanki ürəyinin yarasını qopardı.

4. Birdən atəş səsləri eşidilməyə başladı.

5. Bu məhsullara tələbat lap çox idi.

6.Həmcins mübtədalı cümləni müəyyənləşdirin.

7.“Mavi gözləri, sarı saçları şimal torpaqlarından olmasından xəbər verirdi” – cümləsində həm həmcins üzvlərdən biri olan, həm də omonim olan söz haqqında hansı fikri söyləmək olmaz?

8.Sual işarəsinin yerində yazıla bilməz:

9.Uyğunlaşdırın:

10.Nümunədə işlənmişdir:

O səbəbə bura gəlmişəm ki, qorxub gizlənməyəsən, səni də döyüşə hazırlayam.

1 – səbəb qoşması

2 – səbəb bağlayıcısı

3 – səbəb budaq cümləsi

4 – səbəb zərfliyi

5 – səbəb-nəticə əlaqəli tabesiz mürəkkəb cümlə

11.Verilmiş nümunənin sintaktik təhlili ilə bağlı verilənlərdən biri səhvdir.

Almanı, heyvanı, narı, turuncu
Bu dördünü dərən əllər sevinsin.

12.

13.Məntiqi baxımdan sual işarəsinin yerinə yazılacaq sözdə aşağıdakı şəkilçilərdən hansı olmalıdır?

14.Tabesiz və tabeli mürəkkəb cümlələr aşağıdakı ölçülərdən biri əsasında fərqləndirilə bilməz:

15.Dialoqda müəllifin sözü vasitəsiz nitqdən əvvəl işlənibsə, aşağıdakı durğu işarələrindən hansı mütləq istifadə olunub?

1 – ? (sual)    2 – – (tire)    3 – : (qoşa nöqtə)     4 – ! (nida)     5 – “” (dırnaqlar)     6 – , (vergül) 

16.Uyğunlaşdırın:

Acığı tutanda qara daşı kül edən – Beyrək

Dərbənddəki dəmir qapını hücumla alan – Qaragünə

Parasarın Bayburd hasarından sıçrayıb aşan – Alp Ərən

Əlli yeddi qalanın açarını alan – Dəli Dondaz

17.Bu dastanda qədim türklərin əvvəllər kainatın mənzərəsinin necə olması barədəki təsəvvürləri öz əksini tapıb. Dastana görə, tanrı türklərin yaşadığı torpağın da, cəmiyyətin də taleyini müəyyənləşdirir.

18.Haqqında danışılan heç bir şairə uyğun olmayan variantı seçin.

1 – Gəncədə və Təbrizdə yazıb yaratmışdır, Təbriz zəlzələsi ilə bağlı iki mənzumənin müəllifidir.

2 – XII əsrdə məşhurlaşmış qadın sənətkardır.

3 – Ədəbiyyatımızda ilk poemanın müəllifidir.

4 – Türk ədəbiyyatında dünyəvi poeziyanın ilk örnəyidir.

19.“Ramazan ayından əvvəlki şaban ayının 15-i gecəsi – günahlardan arınma gecəsi sayılır; ramazan ayının 27-i gecəsi isə Quranın göydən yerə enmə gecəsidir.” Yuxarıda qeyd olunanlar haqqında “Sığmazam” (İ.Nəsimi) qəzəlinin hansı misrasında danışılır?

20.Ş.İ.Xətayiyə aid edilmiş fikirlərdən biri doğru deyil.

21.Təmsil haqqında verilmiş fikirlərdən biri doğru deyil:

22.N. Gəncəvi “İskəndərnamə” poemasının yazılmasında bu dillərdə olan mənbələrdən istifadə edib:

1 – yəhudi    2 – nəsrani    3 – türk     4 – ərəb    5 – pəhləvi 

23.Boşluğu doldurun:

24.“İskəndərnamə” (N.Gəncəvi) əsərindəki obrazlarla bağlı uyğunsuzluğu müəyyənləşdirin:

25.Uyğunlaşdırın:

26.Hansı cümlədə isimdən düzəlib ismin xüsusiyyətini daşıyan sifətlə yanaşı, sifətin xüsusiyyətini daşıyan isim də var?

27.Kökü fərqli olan sözü müəyyənləşdirin.

28.Uyğunluğu müəyyən edin.

1. Təsirlik halın olduğu cümlədə mütləq ya tamamlıq, ya da zərflik olmalıdır – doğru
2. Camaat, əhali, ictimaiyyət isimlərindən başqa, digər isimlər cəm şəkilçisi qəbul edə bilər – yanlış
3. Miqdar saylarından sonra gələn isimlər cəmdə işlənə bilməz – doğru
4. Əvəzliklər isimləri əvəz etsə də, onu adlandıra bilmir – doğru
5. Numerativ sözlər aid olduğu sayla birlikdə bir cümlə üzvü kimi təhlil olunur – yanlış

29.Fikirlər hansı cümləyə aiddir?

– Mübtəda keçmiş zaman mənalı feili birləşmə ilə ifadə olunub.
– Xəbər indiki zaman mənalı feili birləşmə ilə ifadə olunub.
– İkinci dərəcəli üzv işlənməmişdir.

30.Hansı cümlələrdə qoşmanın işlənib işlənməməsi sintaktik təhlildə fərq yaradır?

1. Qorxudan titrəyərək meşənin içindən yola tərəf qaçırdı.
2. Zalım düşmənə qarşı xalq nifrət bəsləyirdi.
3. Səndən ötrü tez gəlmişəm.
4. İrəliyə doğru addımladıqca vahimə bizi bürüyürdü.
5. Bunu qonşumuz Əli üçün alıb.

31.Keyfiyyət bildirən sifətə aid mürəkkəb sayın işləndiyi cümləni müəyyənləşdirin.

32.Uyğunsuzluğu müəyyən edin.

33.Cümlələrin birində omonim şəkilçi üç müxtəlif sözdüzəldici funksiyada işlənmişdir.

34.Eyni köməkçi nitq hissəsinə aid sözlərin işləndiyi cümlələrin uyğunluğunu müəyyən edin.

1. İclasdan sonra qonaqlar çay içməyə dəvət olundu.
2. Dostumun da bu mövzudakı fikirləri mənə maraqlı idi.
3. Bəs sizin fikirlərinizi necə əldə edə bilərik?
4. Cümlənin quruluşca iki növü var.
5. Onun necə gözəl, insanı valeh edən səsi var.
6. Körpüdən əvvəl mən keçdim.

35.Doğru olanları müəyyən edin.

1. Lirik qəhrəmanın duyğu və düşüncələri həmişə şairin duyğu və düşüncələri ilə üst-üstə düşmür.
2. Monoloq, əsasən, yazıçının (dramaturqun) təbliğ etdiyi ideyanın açılmasına xidmət edir.
3. Yazıçı bu və ya digər insanlardakı oxşar cəhətləri seçərək bir surətdə ümumiləşdirir ki, buna da xarakter deyilir.
4. Realist əsərlərdə şair və yazıçılar insanın məişət tərzini görmək istədikləri kimi canlandırırlar.
5. Həyat hadisələrini təsvir etmək və onları ümumiləşdirmək üçün yazıçının əsas götürdüyü prinsip ədəbi cərəyan adlanır.

36.Verilmiş nümunələrdən heç birinin müəllifi olmayan şairi müəyyən edin.

Sən uşaq könlümün eşqi, ilqarı,
Andıydın, ustadım, dostum, yoldaşım!

Mən səndən bir yaşıl budaq istədim,
Sən mənə bəxş etdin zümrüd meşələr.

Hər daşını görənlər dirçələr Qarabağda

Min ilin yorğunu da dincələr Qarabağda.

Yaşıl rəngim – yaşıl bahar, müsəlmanlıq
timsalıdır,
Göy rəngimdə türklük yaşar – millətimin
amalıdır.

37.Nöqtələrin yerinə uyğun gələn əsər adlarının ardıcıllıqla qeyd olunduğu bəndi müəyyən edin.

“……..” əsərində ədalətsizliyin hökm sürdüyü cəmiyyətdə şəxsiyyət azadlığının necə boğulduğu, məhvə məhkum olduğu təsirli boyalarla əks etdirilmişdir.
“…….” pyesində milli birlik ideyasının zəruriliyi ön plana çəkilmiş, problemin inandırıcı bədii həlli verilmişdir.
“…….” əsərində dövrün mühüm ictimai siyasi qüsurları, mənəvi aşınmalar və bunun səbəbləri yüksək romantik-bədii boyalarla əks etdirilmişdir.

38.Azərbaycan şifahi xalq yaradıcılığı ilə bağlı verilənlərdən səhv olanları müəyyənləşdirin.

1. “Səməndər quşu” əfsanəsində oda inam, quşa tapınma motivləri öz əksini tapıb.
2. Heyvan və quş adları ilə bağlı əfsanələr zoonimik, yer adları ilə bağlı əfsanələr etnonimik, səma cisimləri haqqında əfsanələr kosmoqonik əfsanələr adlanır.
3. Rəvayətlər tarixən baş vermiş, bu və ya digər şəxsiyyətlə bağlı olan real həyat hadisələri zəminində yaranır.
4. Tapmacalarda əşyanın məcazi təsviri, onun səciyyəvi əlamətlərinin təqdimi əsas yer tutur.
5. Oxşamalar yumoristik məzmuna malik olub, uşaqların nitqinin, tələffüzünün inkişafına kömək edir.
6. “Qanadlı sözlər” dedikdə, əsasən, atalar sözü və məsəllər nəzərdə tutulur.
7. “Qodu-qodu” il quraqlıq keçəndə yağışçağırma mərasimində ifa edilən nəğmədir.

39.N.Gəncəvinin “İskəndərnamə” əsəri ilə bağlı doğru və yanlış fikirlərin hansı variantda düzgün qruplaşdırıldığını müəyyən edin.

1) O hədsiz ordudan qorxdu hökmüran Qorxusuz olurmu ağıllı insan? − İskəndərin və onun qoşununun Bərdəyə gəldiyini eşidən Nüşabə haqqındadır.
2) Biz uca dağlara qaçıb qorxudan Quştək ağaclarda salarıq məkan − Misirlilər Zəncilərin hücumlarından İskəndəri xəbərdar edirlər.
3) “Dovşanını hər bir yerin – məsəl var, − Yenə də o yerin tazısı tutar − Daranın xain adamları onu öldürmək üçün İsgəndərlə peyman bağlayır, İskəndərin xatirinə bu sözlər gəlir.
4) Tədbirə ehtiyac duyduğu zaman Açıb oxuyardı bir-bir onlardan − İskəndərin nəsihətnamələri oxuması nəzərdə tutulur. Bu nəsihətnamələr 3 alim – Ərəstu, Əflatun və Sokratın yazdığı nəsihətlərdir.
5) Onunla et çətin işdə məşvərət Qılıncdan kəskindir gözəl məsləhət – Feyləqus bu sözləri İskəndərə Ərəstunu nəzərdə tutaraq söyləyir.
6) “Qalx, − dedi − bəxtini sına, zamandır, Belə əjdahanı məhv etmək şandır – Ərəstu İskəndərə Zənci oldusu ilə vuruşmaq üçün Misirə getməyi məsləhət verir.

40.Atalar sözləri və ya məsəllərin hansı əsərdən və kimlərin dilindən olduğunu müəyyən edin.