Read the passage and answer questions 1-10.

1. Polar night and polar day are two different phenomena that occur near the Earth’s Poles as a result of the tilt of the Earth’s axis. Polar night occurs when the Sun remains below the horizon for an extended period of time, typically for several weeks or months. During polar night the sky is dark and there is no sunlight.
    2. Polar day, also known as Midnight Sun, is the opposite of polar night, and occurs when the Sun remains above the horizon for an extended period of time. During polar day, the sky is light and there is no darkness.
    3. During the winter months the North Pole is tilted away from the Sun and this results in polar night. During the summer months the North Pole is tilted towards the Sun and this leads to polar day. The same happens for the South Pole but in the opposite season.

1.The passage is mainly about …

2.Which statements are true according to the passage?
1. When the North Pole is tilted away from the Sun, the Sun always rises.
2. The Polar day happens when the Sun remains above the horizon.
3. When the South Pole is tilted towards the Sun, a polar Day occurs.
4. Polar night is another name of Midnight Sun.

3.Choose the correct answer to the question.
What is the sky like during Polar night?
1. the sky is dark
2. the sky is light
3. the sky isn’t sunny.
4. the sky is bright.

4.Choose the correct variant according to the passage
During winter months the South Pole ….
1. bends towards the Sun and it causes polar day
2. is closer to the Sun and the Sun never sets
3. is tilted away from the Sun and the Sun rises
4. is farther from the Sun and the Sun sets

5.Which word from paragraph 1 best fits the definition “long or longer than usual”?

6.Why does polar day occur at the North Pole during the Summer months?

7.Complete the sentence according to the passage:
The tilt of the Earth’s axis …

8.Write the close meaning of the word “to bend” from paragraph 3:

9.What happens during the polar night?

10.When does the South Pole experience polar day?

Read the passage and answer questions 11-20.

    1. To gossip is human nature. Every day, people are introduced to news about celebrities, movie stars, and their colleagues. Some of this information might be important and true, but most of it is baseless. The latter is called gossip. It is not always meant to be harmful.
    2. Gossip is usually used to spoil the image and reputation of someone else. Most gossipers feel good about themselves only when they speak about others in a negative way. This is done by spreading sensitive false information or harmful judgments about others. Gossipers are often put into social isolation as most people fear to associate with them.
    3. Gossip also stems out of boredom. When people are in a social gathering, there are instances when it becomes impossible for them to captivate attention with topics that are based on shared knowledge and ideas. They mostly tend to look fo interesting topics to talk about. This often gives rise to gossip as it is considered one of the best ways of attracting their interest. The gossip might include a public figure, a grumpy waitress, or a former friend.

11.The passage is mainly about ….

12.Which statement is true according to the passage?

13.Complete the sentence according to the passage.
Some people in a social gathering mostly tend to …

1.look for interesting topics to talk about.
2.share news about grumpy waitresses and former friends.
3.captivate attention with topics that are based on shared knowledge and ideas.
4.gossip as it is considered one of the best ways of attracting people’s interest.

14.Choose the correct answer to the question according to the passage.
What does gossip usually stem out of?

15.Complete the sentence by changing at least two words.
Gossip is done by…

16.What do you think of gossipers?

17.Which word best fits the following definition: “conversations involving details that are not confirmed to be true”?

18.Write the close meaning of the word “to socialize” from paragraph 2.

19.Which of the following is a common activity associated with “to socialize”?

20.What is a possible outcome of socializing with others?

21.Choose the correct interrogative sentences.

1. How many sources has the writer used?
2. How many sources were used by the writer?
3. How many sources the writer has used?
4. How many sources have been used by the writer?
5. How many sources did the writer used?

22.Complete the sentence.
You can expect ….

1.to learn a foreign language in a few months
2.that my friend learnt a foreign language in a few months
3.learning a foreign language in a few months
4.that to learn a foreign language in a few months.

23.Choose the correct tense form.
The development of self-driving cars and aerial vehicles … traffic problems by 2040.

24.Choose the word that cannot collocate with the given word.

consumе …

25.Choose the correct word.
“to join or fix one thing to another”

26.Choose the correct sentence in the Passive Voice.
The police gave the man the last warning.
1. The man was given the last warning.
2. The police were given the last warning.
3. The last warning was given to the man.
4. The man is given the last warning.

27.Choose the correct form of the verb.
At the moment, we … the teacher’s table.

28.Choose the correct variant.
Bungee jumping is available in almost … destination in the world.

29.Complete the sentence.
I wonder… his amazing paintings underwater.

30.Choose the correct tense form.
The reporter was finally allowed a short interview with Madonna. He … all day.

Təqdim edilmiş mətni diqqətlə oxuyun və burada verilmiş məlumatlardan istifadə edərək,
31-40 saylı tapşırıqları yerinə yetirin.

                                                                          Dil haqqında
Dil yalnız ünsiyyət yaratmır, mədəniyyətləri, xasiyətləri, tarixi, insani keyfiyətləri və
soykökü təyin edir. UNESKO 1999-cu ildə fevralın 21-ni Beynəlxalq ana dili günü kimi təsis
edib. Bu günün qeyd olunmasında məqsəd ana dilinin təbliği, inkişafı və öyrənilməsinin
bütün formalarını müdafiyə etməkdir.
İstənilən dil dünyanı görmək, öyrənmək və anlamaq üçün vasitədir. Hər millətin ana
dili onun mənəvi diriliyidir. Bir millətin malını, dövlətini, hətta vətənini işğal etsən, ölübitməz, amma dilini alsan, yer üzündən silinər və ondan nişan qalmaz. (K.Uşinski)
UNESKO-nun məlumatına görə, dünyada 6000-dən çox dil var, lakin ekspertlərin
fikrincə, gələn əsrədək dünya dillərinin yarısının itib-batacağı gözlənilir. Çünki onlardan
danışıq dili kimi istifadə olunmur. Bir dilin yaşaması üçün isə həmin dildə ən azı 100 min
insan danışmalıdır.
Beynəlxalq ekspertlərin araşdırmaları göstərib ki, yox olmaq təhlükəsi ilə üzləşən dillər,
əsasən, ölkələrin daxilindəki milli azlıqlara məxsusdur. Belə dillərin daha çox Afrikada
yaşayan xalqlara aid olduğu bildirilir.Dillərin tipoloji bölgüsü üçün həmin dildəki sözlərin
morfoloji quruluşu əsas götürülür.
Hazırda dünyada ən çox işlənən dil Çin dilidir. Bu dildə 1 milyard 80 milyondan çox insan
danışır. İkinci yerdə ingilis dili gəlir. Bu dildən 515 milyondan çox adam istifadə edir.
Bütün türk dillərində isə 200 milyondan artıq adamın danışdığı bildirilir.
Müasir dünyada ən işlək dillər ingilis, ispan, ərəb, rus, fransız, alman, çin, portuqal
dilləri hesab olunur. Birləşmiş Millətlər Təşkilatında 6 rəsmi dil var: ingilis, fransız, ərəb, çin,
rus və ispan dilləri.
Alimlər¹ bildirirlər² ki, ana dilindən³ başqa⁴ ikinci⁵ dil öyrənmək istəyən⁶ şəxs⁷ buna kiçik
yaşlarından başlamalıdır. Sübut olunub ki, erkən yaşlarında insan beyninin dilə yiyələnmək
bacarığı güclü olur.
Bəzi insanlarda dil öyrənməyə xüsusi istedad olur. Belə adamlar beş-altı, hətta doqquz-on
dildə mükəmməl danışa bilirlər. Onlara poliqlot deyilir.
Azərbaycan dili də dünyanın ən zəngin dilləri sırasındadır. Bu gün dünyanın müxtəlif
ölkələrində 50 milyondan çox azərbaycanlı yaşayır və Azərbaycan dilində danışır.

31.Üstündə rəqəm yazılmış hansı sözlər orfoepik normaya uyğun olaraq fərqli tələffüz
olunur?

32.Hansı fikirlər mətnin dil xüsusiyyətlərinə uyğundur?
1. Azərbaycan dili bizi dünyaya gətirən, laylası ilə canımıza, qanımıza həyat sevgisi hopduran müqəddəs bir dildir.
2. Dilin yaranması üçün orqanizmin fizioloji cəhətdən müəyyən şəkildə formalaşması vacibdir.
3. Dövlət əhalinin danışdığı başqa dillərin sərbəst işlədilməsini və inkişafını təmin edir.
4. Ölkəmizdə yaşayan bütün xalqların əsas ünsiyyət vasitəsi Azərbaycan dilidir.
5. Ana dili insan şəxsiyyətinin inkişafının əsasını təşkil edir.

33.Tünd-qara hərflərlə verilmiş hissədə hansı xüsusiyyətlər daha çox müşahidə olunur?

34.Mətnin təqdimedilmə formasını müəyyən edin. 

35.Hansı cümlə mətnin məzmununa daha uyğun gəlir?

36.Sitatlardan istifadə etməklə klasteri tamamlayın.

37.Mətnə istinad etməklə dilə aid elmi faktlar yazın.

38.Birinci abzası ədəbi dilin normalarına uyğun düzəlişlər etməklə köçürün.

39.Fikirlərin (tezislərin) mətnin tərkib hissələrinə uyğunluğunu müəyyən edin. 

40.Əsas faktları nəzərə alaraq mətnin məzmununu yığcam şəkildə (xülasə) yazın.

Təqdim edilmiş mətni diqqətlə oxuyun və burada verilmiş məlumatlardan istifadə edərak,
41-50 saylı tapşırıqları yerinə yetirin.
                                                                      Az danışmağın faydası
    Sədidən soruşdular ki, ədəbi kimdən öyrəndin? O cavab verdi: “Biədəbdən”. Məndən soruşurlar ki, az danışmağı kimdən öyrəndin? Deyirəm: “Çox danışandan!”
    Doğrudan, belədir. Uzunçuların yanında oturub-durmaq məni təngə gətirdi. Dil insanlar arasında ən mühüm ünsiyyət vasitəsidir. Mənim Dilan adlı bir yoldaşım var. Çənədən pərgardır. Bir nağıl ki başladı, səni yuxuya verməmiş əl çəkməz. Çənəsi həmişə işdədir. Atası da bezib onun hap-gopundan. Elə olur ki, Dilan danışır, o danışa-danışa sən gedib əl-üzünü yuyub gəlirsən, ya dişini çəkdirib gəlirsən! Görürsən, hərif elə danışır. Dinləyən var, ya  yoxdur, Dilan üçün birdir. Özünün də, sözünün də halına təfavüt eləmir.
1. Gəlib görürsən, həmən ahəng, həmən mətləb, həmən söz.
    Mən Dilanı pis tanımıram. 2. Xasiyyətinə, ailəsinə bələdəm. Məndən gizli bir işi yoxdur. Amma bilmirəm, bu adı ona kim verib: Dilan! libalib ceibarl uВ
    Dilan bizlərdə sürtülmüş aşığa deyərlər. 3. Atanda kimin aşığı çox alçı dursa, udur. 4. Alçı durmaq üçün aşığın böyrü gərək şumal olsun. 5. Biz uşaq vaxtı daşın üstünə su tökərdik, aşığın böyrünü sürtərdik. O qədər sürtərdik ki, böyrü gedərdi, yerə atanda alçı durardı. Belə aşığa dilan deyərdilər.
    İndi bilməyəcəyəm mənim yoldaşıma bu adı niyə veriblər. Heç kəs də arayıb axtarmır, hesaba göra, gərək anası yoxlasın: “Bu, nə soyaddır mənim oğluma deyirlər”! Amma yox,anası hamıdan çox çığırır:
– Dilan, bəsdir! Dilan, ay Dilan, bizə yazığın gəlsin, baş-beynimiz getdi!
– Ay Dilan, bu vedrəni doldur gətir, sonra danışarsan.
    Çox nəsihət edilərdi, ancaq Dilan öz işində idi. Yetənə-yetməyənə bir daş atardı, daş tutartutmaz, fərqi yox idi.
    İş elə gətirdi ki, Dilan ilə mən bir bölükdə əsgər olduq. Səhər açılmamış bizi düzə tökürdülər, axşamacan komanda eşidir, təpik döyürdük. Əmr bitən kimi Dilan yüyürürdü zabitin yanına, nəsə şikayətini danışırdı. Bir dəfə o, komandiri pilləkən ağzında tutdu. Rəsmi salam verəndən sonra başladı:
– Yoldaş komandir, böyrümdə yel var, çarpayım da taxtadır. Gecə yatanda qabırğalarım əzik-əzik olur. Xahiş edirəm purjinli çarpayı barəsində əmr verəsiniz.
Bilmirəm, komandir öz soldatının xahişinə bələd idi, ya yox. Dinməz-söyləməz hərifi eşitdi.
Dilan böyür-başını tuta-tuta yenə də sızıldadı:
– Yoldaş komandir, çoxdandır, böyrümdə yel var, zəhrimar çarpayım da qara dəmir, setkasız. Gecə səhərəcən yandan-yana çövrükürər…
  Komandir dik-dik Dilanın üzünə baxaraq şikayətini qurtarmağını gözləyirdi. Necə oldusa, Dilan dayandı; ya sözünü qurtarıb dayandı, ya da zənnimcə, nəfəs almaq, təzə bəhanələr tapmaq üçün dayanıb udqundu. Birdən komandirin gur və zəhmli səsi eşidildi.
— Krrru-qoт!
    Bunu heç kəs gözləmirdi. Şikayətini sakitlik və səbirlə dinləyən bir komandirdən ayrı şey gözləmək olardı. Görünür, səbri lap tükənmişdi:
— Krrru-qoт!
Komandirin bu gözlənilməz əmrinə Dilan cəld əməl etdi: geri döndü. Dönən kimi yenə əmr gəldi.
— Şaqom – mars!
    Dilan ağır çəkmələri ilə döşəmədə möhkəm addımladı. Ancaq bilmədi ki, bu nə deməkdir. Komandir çarpayı verəcək, ya yox? Dilan nigaran addımları ilə döşəməni ölçəndə bilmirdi ki, bir saat sonra yatmaq əmri veriləcək. Bir də səhər “Qalxın!” komandasında ayılıb ayağa qalxdıq.
    Bu hadisə ona çox təsir eləmişdi. İndi Dilan, deyəsən, qaydalı-qanacaqlı adama oxşayırdı. Danışmaq istəyəndə əvvəl bir ətrafına baxır, sonra da sözarası müsahibinə deyərdi:
– Bağışlayın ha, başınızı ağrıdıram, çox danışmaq bir şey deyil, mənim acığım gələr.
Hə… nə deyirdim!

41.Altından xətt çəkilmiş ifadələrlə bağlı doğru fikirləri müəyyən edin.
1. Obrazın fərdi danışığı ilə bağlıdır.
2. Obrazın təhsil səviyyəsi ilə bağlıdır.
3. Bədii üslubun elementlərindəndir.
4. Hamısı müəllif təhkiyəsinə aiddir.
5. Mənası hamı üçün aydın olan ifadələrdir.

42.Mətnin ümumi məzmununa uyğun fikri müəyyən edin.

43.Dilan çarpayı ilə bağlı şikayətini öz komandirinə ərizə şəklində yazsa idi, hansı üslubun tələblərinə əməl etməli idi? Onun yazısında hansı xüsusiyyət özünü göstərərdi?

44.II abzasın tərkibində məzmun və üslub baxımından mətnlə uyğunlaşmayan cümlə işlənmişdir.Həmin cümlə hansı sözlə başlayır?

45.Nömrələnmiş hansı cümlədəki sözlərin hamısı yazıldığı kimi tələffüz edilir?

46.Sinkveyn üsulu ilə mətndəki əsas fikri ifadə edin.

47.Mətndəki hansı abzası mətnə epiqraf kimi təqdim etmək olar?

48.Tünd-qara hərflərlə verilmiş abzasdakı cümlələri düzəliş etməklə yazın.

49.Əsgər və komandirin dialoqu ilə bağlı fikirlərinizi verilmiş sxem əsasında yazın.

50.Mətndəki hansı abzas məzmun və üslub baxımından uyğun deyil?

51.Hansı ifadə düzgündür?

52. Bəzən ifadəlilik məqsədilə nitqin ümumi tələblərinin pozulmasına hansı nitq təzahüründə yol verilə bilər?

53.Bunlardan biri şifahi ədəbi dilə aiddir:

54.İşgüzar sənədlərin əsas xüsusiyyəti hansıdır?

55.Bütün sözlər orfoqrafik normaya uyğundur: 

56.Biri uyğunluğu pozur.Şeir dili:

57.Feillərə əvvəlcə zaman, sonra inkar şəkilçisi qoşulub. Bu zaman hansı norma pozulmuş olur?

58.Biri bədii üsluba aiddir:

59.Hansı fikir düzgün deyil?

60.Publisistik üsluba aiddir:

61.(7a-3)² ifadəsinin qiyməti tək ədəddir (a∈N).İfadələrdən hansının qiyməti cüt ədəddir?

62.n-in hansı qiymətlərində ƏBOB(n; 10) = n bərabərliyi doğrudur?

63.3,3*1,(6)-0.5 ifadəsinin qiymətini tapın.

64.Düzbucaqlının uzunluğunu 30%, enini 20% azaltdıqda sahəsi neçə faiz azalar?

65.|√11-3,5|+|√11-3| ifadəsinin qiymətini tapın.

66.(4x-3)²-(4x+3)² =96 tənliyini həll edin.

67.Kitabxana üçün riyaziyyat, fizika və kimya kitabları aldılar. Riyaziyyat kitabları alınmış bütün kitabların 46%-ni, fizika kitabları isə riyaziyyat kitablarının 80%-ni təşkil edir. 43 kimya kitabı alınıbsa, cəmi neçə kitab alınıb?

68.Düzbucaqlı şəklində olan əkin yerinin sahəsi 5400 m², hasarının uzunluğu 300 m-dir. Bu əkin yerinin enini və uzunluğunu hesablayın.

69.[math]\sqrt{x+2}[/math]>-1 bərabərsizliyini həlli edin.

70.3;7; 11… ədədi silsiləsində S_n =300 olarsa, n-i tapın.

71.K={10, 20, 30, 40, 50} və F={30, 40, 50, 60} çoxluqlarının birləşməsinin elementlərinin sayını tapın.

72.155°-li bucağın təpəsindən çıxan şüa onu dərәcә ölçülərinin fərqi 25° olan iki bucağa ayırır.Alınan böyük bucağı tapın.

73.ABC üçbucağının B və C bucaqlarının NA tənbölənlərinin kəsişmə nöqtəsindən üçbucağın AB və AC tərəflərini uyğun olaraq M və N nöqtələrində kəsən və BC-yə paralel düz xətt çəkilmişdir. MB=5 sm, NC=6 sm olarsa, MN-i tapın.

74.Təpələri verilmiş düzbucaqlı üçbucağın tərəflərinin orta nöqtələri olan üçbucağın iti bucaqlarının sayını tapın.

75.Düzbucaqlı üçbucaqda iti bucaqların nisbəti 4:5 kimidir.Düz bucaq təpəsindən çəkilmiş median və hündürlük arasındakı bucağı tapın.

76.Bir təpədən çıxan diaqonallarının sayı 25 olan qabarıq çoxbucaqlının neçə tərəfı var?

77.Söykəndiyi qövsün dərəcə ölçüsü 36° olan daxili çəkilmiş bucağın qiymətini tapın.

78.y = x²-9x+16 funksiyasının qrafiki üzərində absisi ordinatının əksi olan nöqtəni tapın.

79.a =4tga, b = 3ctga olarsa, ab hasilini tapın.

80.ctg1°.ctg3°.ctg5°….. ctg89° ifadəsinin qiymətini tapın.

81.sinαcosẞ-sin(α-β) ifadəsini sadələşdirin.

82.sin(x+2n) =-1 tǝnliyini həll edin:

83.log₃ (2x-3) =2 tənliyini həll edin.

84.Tam səthinin sahəsi 48π sm² olan ən böyük həcmli silindrin oturacağının sahəsini tapın.

85.y=-x²+9 fiqurun  sahəsini y=0 xətləri ilə hüdudlanmış fiqurun sahəsini tapın.

86.z=2√2+i kompleks ədədinin modulunu tapın.

87.2+3i+(1+i)(1-i) ifadəsini cəbri şəkildə göstərin.

88.Dəyirmi stol arxasında 6 nəfər neçə üsulla otura bilər?

89.ABCD rombunun diaqonalları O nöqtəsində kəsişir. AOB üçbucağının sahəsi 18 sm² olarsa, rombun sahəsini tapın.

90.Absisi ixtiyari həqiqi ədəd, ordinatı sıfır olan nöqtə koordinat müstəvisində harada yerləşir?